Kierowca, który wyprzedzał busa, doprowadził do tragedii? Jest zatrzymany

W sobotę wieczorem na drodze krajowej nr 88 bus przewrócił się i uderzył czołowo w autobus. Zginęło 9 osób. Zatrzymano kierowcę osobówki, który mógł swoim zachowaniem doprowadzić do tej tragedii

W wypadku na Śląsku zginęło 9 osób. Fot. Policja

Do tego wypadku doszło 22 sierpnia ok. 22.30 na Śląsku. Na drodze krajowej nr 88 bus, którym jechało w sumie dziewięć osób, przewrócił się na bok. Sunąc po jezdni wjechał na przeciwny pas ruchu, gdzie uderzył w niego czołowo autokar. Uderzenie w dach busa spowodowało, że pasażerów i kierowcę nie miało co ochronić – wszyscy w tym samochodzie zginęli.

W autokarze najciężej poszkodowany został kierowca. Przewieziono go do szpitala, jego stan jest stabilny. Oprócz niego rannych zostało siedmiu pasażerów.

Prokuratura ujawniła, że po wypadku zatrzymała kierowcę samochodu osobowego, którego auto nie brało udziału w bezpośrednim zderzeniu, ale który mógł się przyczynić do tragedii. Funkcjonariusze podejrzewają bowiem – i na to wskazywać mają relacje świadków – iż kierowca busa został zmuszony do nagłego manewru przez inną osobę na drodze. To spowodowało w efekcie przewrócenie samochodu.

Według nieoficjalnych informacji kierowca osobówki miał wyprzedzać busa, prawdopodobnie nieprawidłowo. Prokuratura zamierza prowadzić śledztwo dotyczące „sprowadzenia katastrofy w ruchu lądowym”. Być może taki zarzut usłyszy kierowca osobówki.

Nieprawidłowe wyprzedzanie – jedna z głównych przyczyn wypadków w Polsce

Wyprzedzanie jest jednym z najbardziej niebezpiecznych manewrów na drodze, ale w mediach w Polsce temu tematowi poświęca się relatywnie niewiele miejsca. Powodów jest kilka – główny to ten, iż w policyjnych statystykach manewr ten ujmowany jako przyczyna wypadku może być rzadko (policja do dziś ma w formularzu jedno miejsce, gdzie wpisuje przyczynę, nadużywa w tym przypadku „niedostosowania prędkości do warunków na drodze”, co wskazała kontrola NIK).

Jednak nawet przy możliwej zaniżonej liczbie takich powodów wypadków w statystyce KGP, wyprzedzanie i tak jest jednym z głównych przyczyn wypadków na polskich drogach.
Tylko w ubiegłym roku kierujący pojazdami doprowadzili do 1252 wypadków przez nieprawidłowe wyprzedzanie (to niecałych 5 proc. wszystkich wypadków w 2019 r.). To piąta główna przyczyna wypadków w Polsce odnotowana w ubiegłym roku (nie licząc przyczyn nieustalonych):

1. Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu 
772 wypadki (27,3 proc. wszystkich)
358 zabitych (16,1 proc.)
8889 rannych (27,8 proc.)

2. Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu
6268 wypadków (23,6 proc.)
770 zabitych (34,6 proc.)
8031 rannych (25,2 proc.)

3. Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu
2924 wypadki (11 proc.)
199 zabitych (8,9 proc.)
2888 rannych (9,1 proc.)

4. Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami
2216 wypadków (8,4 proc.)
71 zabitych (3,2 proc.)
2793 rannych (8,8 proc.)

5. Nieprawidłowe wyprzedzanie
1252 wypadki (4,7 proc.)
184 zabitych (8,3 proc.)
1589 rannych (5 proc.)

Warto zauważyć, że nieprawidłowe wyprzedzanie przyczynia się rocznie do zgonu w wypadkach prawie tylu samo osób, co nieustępowanie pierwszeństwa pieszym. Ginie też znacznie więcej ludzi niż w wypadkach spowodowanych niezachowaniem bezpiecznej odległości między pojazdami, choć wypadków powodu za bliskiej jazdy za poprzedzającym pojazdem jest prawie dwa razy więcej.

Jak prawidłowo wyprzedzać – co mówi Prawo o ruchu drogowym?

Ponieważ wyprzedzanie jest manewrem niebezpiecznym, zwłaszcza na drogach jednojezdniowych o dwóch pasach ruchu każdym w przeciwnym kierunku (czyli większość dróg krajowych w Polsce), prawo określa wiele obowiązków związanych z tym manewrem. Zostały opisane w Art. 24 Prawa o ruchu drogowym:

Art. 24. Wyprzedzanie

1. Kierujący pojazdem jest obowiązany przed wyprzedzaniem upewnić się w szczególności, czy:
1) ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu;
2) kierujący, jadący za nim, nie rozpoczął wyprzedzania;
3) kierujący, jadący przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizował zamiaru wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu.

2. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania roweru, wózka rowerowego, motoroweru, motocykla lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m.

3. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu przejeżdżać z lewej strony wyprzedzanego pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 4, 5, 10 i 12.

4. Pojazd szynowy może być wyprzedzany tylko z prawej strony, chyba że położenie torów uniemożliwia takie wyprzedzanie lub wyprzedzanie odbywa się na jezdni jednokierunkowej.

5. Wyprzedzanie pojazdu lub uczestnika ruchu, który sygnalizuje zamiar skręcenia w lewo, może odbywać się tylko z jego prawej strony.

6. Kierującemu pojazdem wyprzedzanym zabrania się w czasie wyprzedzania i bezpośrednio po nim zwiększania prędkości. Kierujący pojazdem wolnobieżnym, ciągnikiem rolniczym lub pojazdem bez silnika jest obowiązany zjechać jak najbardziej na prawo w celu ułatwienia wyprzedzania. Przepisu nie stosuje się w przypadku, o którym mowa w ust. 12.

7. Zabrania się wyprzedzania pojazdu silnikowego jadącego po jezdni:
1) przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia;
2) na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi;
3) na skrzyżowaniu, z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest kierowany.
8. Dopuszcza się wyprzedzanie w miejscach, o których mowa w ust. 7 pkt 1 i 2, na jezdni:
1) jednokierunkowej;
2) dwukierunkowej na odcinku z wyznaczonymi pasami ruchu, pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym – w miejscu, gdzie jest to zabronione znakami na jezdni.

9. Dopuszcza się wyprzedzanie w miejscu, o którym mowa w ust. 7 pkt 3, pojazdu sygnalizującego zamiar skręcenia, pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym.

10. Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 i 7:
1) na jezdni jednokierunkowej;
2) na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku.

11. Zabrania się wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym.

12. Kierujący rowerem może wyprzedzać inne niż rower powoli jadące pojazdy z ich prawej strony.

W Szwecji lekiem na złe wyprzedzanie są drogi 2+1

Najskuteczniejsze rozwiązanie na problem nieprawidłowego wyprzedzania znalazła Szwecja. W tym kraju postawiono na budowę dróg 2+1. To trasy, których przeciwne kierunki ruchu rozdzielone są trwale barierą – nie istnieje więc fizyczna możliwość doprowadzenia do zderzenia czołowego. Pasy ruchu naprzemiennie są 2 w jednym kierunku i jeden w przeciwnym, co kierowcom stwarza co jakiś czas możliwość bezpiecznego wyprzedzenia pojazdów jadących przed nimi.

W Polsce GDDKiA prawie nie buduje lokalnych tras 2+1. Rocznie powstawało ich latami zaledwie po kilka kilometrów. Choć doświadczenia z takimi trasami także w Polsce przyniosło świetne rezultaty. Najlepszym przykładem była obwodnica Kobylanki, Morzyczyna i Zieleniewa w Zachodniopomorskiem, którą do momentu dobudowania drugiej jezdni uczyniono drogą 2+1.

W efekcie tam, gdzie co roku dochodziło do wypadków śmiertelnych, po zamontowaniu bariery rozdzielającej pasy ruchu przez 12 miesięcy nie odnotowano ani jednej śmierci drogowej [czytaj o tym więcej].

Łukasz Zboralski