30 proc. mniej zabitych na pasach! Po kwartale z nowym przepisem pierwszeństwa pieszych

W pierwszym kwartale po wprowadzeniu pierwszeństwa dla pieszych w Polsce odnotowano gigantyczny spadek zabitych w wypadkach na przejściach. Od czerwca do sierpnia tego roku zginęło ponad 30 proc. mniej pieszych niż w 2019 r. Za ten spadek zdecydowanie odpowiada bezpieczniejsza jazda kierowców. To oni powodowali mniej śmiertelnych wypadków w stosunku do poprzednich lat – wynika z danych, do których dotarł portal brd24.pl

Policjantka zabezpieczająca pieszych na przejściu dla pieszych Fot. Policja

Portal brd24.pl dotarł do policyjnych danych o wypadkach podsumowujących trzy miesiące od wprowadzenia nowych przepisów dotyczących ustępowania pieszym jeszcze zanim znajdą się na pasach.

Przed wprowadzeniem tej zmiany w Polsce w brd24.pl wskazywaliśmy m.in. na doświadczenia innych krajów. Tłumaczyliśmy, że dzięki lepszemu prawu ginie tam mniej pieszych. Dziś mamy dowód, że tak samo zadziałało to w Polsce.

Poprosiliśmy Komendę Główną Policji o dane na temat wypadków na samych przejściach dla pieszych, które wydarzyły się od 1 czerwca do 31 sierpnia tego roku. Pobraliśmy też liczbę ofiar śmiertelnych i rannych w tych miejscach w tym okresie. Zestawiliśmy ją z danymi za ten sam okres roku 2019 (rok 2020 r. ze względu na lockdown, zmniejszoną mobilność itd. nie jest dobrym punktem odniesienia).

Co trzeci pieszy, który wcześniej by zginął na pasach, teraz żyje

Przez pierwsze trzy miesiące obowiązywania nowego prawa w wypadkach na przejściach dla pieszych straciło życie pieszych o ponad 30 proc. w porównaniu do tego samego okresu w roku 2019. O blisko 20 proc. mniej zostało rannych. Liczba samych wypadków na przejściach dla pieszych również zmniejszyła się o blisko 20 proc.

Od czerwca do sierpnia tego roku śmierć w wypadkach na przejściach dla pieszych poniosło 28 osób. W 2019 r. w tym samym okresie w wypadkach zginęło 41 pieszych (*w pandemii w 2020 r. – 25)

W ciągu trzech miesięcy po zmianie prawa odnotowaliśmy też spadek w przypadku rannych pieszych. W okresie od czerwca do sierpnia tego roku w wypadkach na przejściach rannych zostało 416 osób. W tym samym okresie w 2019 r. rannych zostało 508 pieszych (*w pandemii w 2020 r. – 433).

Mniej odnotowano samych wypadków na przejściach. W okresie czerwiec – sierpień 2021 r. doszło do 421 wypadków na „zebrach”. W tym samym okresie 2019 r. doszło do 524 wypadków na przejściach dla pieszych (*w pandemii w 2020 r. – 435).

W szczegółowych danych, rozbitych na miesiące widać, że wypadków i ofiar ubywało nie tylko w stosunku do roku 2019 r., ale nawet w porównaniu z pandemicznym roku 2020. Jedynym wyjątkiem jest lipiec – wówczas, mimo mniejszej liczby wypadków na przejściach dla pieszych, na pasach zginęły o 4 osoby więcej niż w 2019 r. By odpowiedzieć na pytanie, dlaczego tak się stało, trzeba będzie sięgnąć do szczegółowych okoliczności wszystkich lipcowych wypadków.

CZERWIEC 2021
143 – wypadki na przejściach dla pieszych
149 – rannych
5 – zabitych

CZERWIEC 2019
185 – wypadków na przejściach dla pieszych
179 – rannych
15 – zabitych

LIPIEC 2021
140 – wypadków na przejściach dla pieszych
127 – rannych
18 – zabitych

LIPIEC 2019
189 – wypadków na przejściach dla pieszych
186 – rannych
14 – zabitych

SIERPIEŃ 2021
138 – wypadków na przejściach dla pieszych
140 – rannych
5 – zabitych

SIERPIEŃ 2019
150 – wypadków na przejściach dla pieszych
143 – rannych
12 – zabitych

Postęp dzięki lepszemu zachowaniu kierowców

Jak dokładnie zadziałała zmiana przepisów, że na przejściach dla pieszych statystycznie zaczęliśmy ocalać co trzeciego człowieka, który wcześniej lądował w grobie?

Z własnych analiz portalu brd24.pl opartych o policyjny system SEWiK wynika, że za tę redukcję głównie odpowiada zmiana zachowania kierujących. Największy spadek widać w danych dotyczących sprawstwa wypadków.
W okresie czerwiec-sierpień tego roku kierowcy pojazdów znacznie rzadziej powodowali wypadki poprzez nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych. W 2019 r. w takich wypadkach spowodowanych przez kierowców zginęło 35 pieszych. W pandemicznym roku 2020 kierowcy zabili w takich wypadkach mniej pieszych – 21. Natomiast w tym roku w takich wypadkach spowodowanych przez kierowców zginęło już „tylko” 19 osób.

W danych widać również, że największy postęp dotyczy przejść dla pieszych w obszarach zabudowanych. Tu do sukcesu dołożyć mogła się też inna zmiana wprowadzona równolegle z pierwszeństwem pieszych jeszcze przed pasami – ujednolicenie dopuszczalnej prędkości w obszarze zabudowanym do 50 km/h.

Bowiem w okresie czerwiec-sierpień 2019 r. na przejściach w obszarach zabudowanych doszło do 514 wypadków. W pandemicznym roku 2020 – 422. Natomiast w tym roku liczba wypadków na przejściach dla pieszych w obszarach zabudowanych spadła do 406. To ponad sto mniej niż w roku 2019. Ginęło też odpowiednio mniej pieszych. W 2019 r. w tym okresie – 37, w 2020 r. – 23, w tym roku – 24.

Z kolei w obszarze niezabudowanym redukcja nie była już widoczna. W okresie czerwiec-sierpień 2019 r. na przejściach poza obszarem zabudowanym doszło do 10 wypadków. W roku 2020 – 13, a w tym roku aż do 14.
W 2019 r. na przejściach poza obszarem zabudowanym w tym okresie w wypadkach zginęły 4 osoby, w 2020 r. – 2, a w tym roku znów 4.

Wygląda więc na to, że kierowcy w obszarach zabudowanych zredukowali prędkość i bardziej uważają na pieszych. Natomiast na trasach poza miejscowościami jeżdżą nadal z dużymi prędkościami i mniej uważnie.

Czy może być jeszcze lepiej?

30-procentowa redukcja śmierci na przejściach dla pieszych to już ogromny postęp. Patrząc jednak na doświadczenia innych krajów m.in. Litwy możemy oczekiwać, że liczba zabijanych na przejściach z czasem w ciągu całego roku może zmniejszyć się jeszcze bardziej. Porównując całe lata przed zmianą prawa i po zmianie, Litwini odnotowali 50-procentowy spadek liczby zabitych na pasach pieszych.

To, czy zmiana w Polsce będzie jeszcze korzystniejsza, zależeć będzie – i zależała też do tej pory – od sprawnego nadzoru policji nad kierowcami zachowującymi się nieprawidłowo w obrębie przejść dla pieszych. Zależeć będzie też oczywiście od coraz większej świadomości samych kierowców, ale i pieszych. Jeśli będą zachowywać się coraz bezpieczniej, jesteśmy w stanie w Polsce jeszcze mocniej zmniejszyć liczbę śmierci na przejściach dla pieszych.

(Dane dotyczące ofiar śmiertelnych za sierpień 2021 r. będą pełne dopiero 30 września – bowiem do zmarłych w wypadku zalicza się też tych, którzy umrą do 30 dni od zdarzenia. Odsetek umierających w dłuższym czasie po wypadkach nie stanowi jednak nigdy tak dużej liczby, by dane dotyczące śmiertelności w wypadkach dla pieszych za okres czerwiec-sierpień 2021 r. uległy istotnej zmianie)

Łukasz Zboralski